Co to jest Present Perfect?

Jest pewien problem z czasem Present Perfect.

Wyobraź sobie czas gramatyczny łączący przeszłość z teraźniejszością, często używany do podkreślenia rezultatu lub wpływu przeszłych działań na obecną chwilę.

Już jest pod górkę, prawda?

Na przykład, zdanie „I have finished my homework” (Zrobiłem pracę domową) w angielskim nie tylko oznacza, że zadanie domowe zostało wykonane (w przeszłości), ale także implikuje aktualne (teraźniejsze) znaczenie – być może oznacza to, że teraz jestem wolny i mogę wyjść z domu.

W języku polskim nie ma odpowiednika czasu Present Perfect i to rozróżnienie nie jest tak wyraźnie zaznaczone.

A to z kolei może powodować początkową konsternację u osób zaczynających przygodę z tym angielskim czasem.

Bo niby Anglik coś do Ciebie mówi, a ma na myśli coś innego…

Present Perfect to zatem nie tylko konstrukcja gramatyczna; to pewien sposób postrzegania czasu i działania, co czyni go elementem niezbędnym do opanowania języka angielskiego.

A jego powszechne użycie w codziennych rozmowach, od luźnych rozmów przy kawie po poważne spotkania biznesowe, podkreśla jego znaczenie.

Ten wpis jest właśnie o zawiłościach czasu Present Perfect i o tym, jak go płynnie włączać do angielskich rozmów.

Zaczynamy!

Kiedy używać Present Perfect?

Present Perfect używamy w różnych sytuacjach, które łączą przeszłość z teraźniejszością.

Generalnie chodzi o coś, co miało miejsce (lub zaczęło się) w przeszłości, ale albo nadal trwa albo ma bezpośredni wpływ na teraźniejszość.

Oto kilka sytuacji (kontekstów), w których to właśnie czas Present Perfect będzie doskonały (pefect), by gramatycznie opisać daną sytuację.

1. Działania, które miały miejsce w przeszłości, ale mają wpływ na teraźniejszość:
   • „I have lost my keys.” (Zgubiłem klucze.) – Klucze zgubiły się w przeszłości, ale problem jest aktualny; nie wiem, gdzie są.
2. Doświadczenia w życiu, bez podawania konkretnego czasu:
   • „She has been to Paris.” (Była w Paryżu.) – Ważne jest jej obecne doświadczenie (zna Paryż), a nie konkretny czas wizyty w Paryżu w przeszłości.
3. Działania, które zaczęły się w przeszłości i trwają do teraz:
   • „We have lived here for five years.” (Mieszkamy tutaj od pięciu lat.) – Działanie rozpoczęło się w przeszłości i nadal trwa.
4. Zmiany, które stopniowo zaszły z czasem:
   • „Over time he has become more responsible.” (Z czasem stał się bardziej odpowiedzialny.) – Podkreślenie zmiany (widocznej teraz), która zaszła w czasie (w przeszłości).

Present Perfect to czas, który łączy czas, działanie i doświadczenie, podkreślając ich wpływ na teraźniejszość.

Zwróć uwagę, jak powyższe przykłady łączą to, co wydarzyło się lub zaczęło w przeszłości z tym, co trwa teraz lub czego efekt jest teraz odczuwalny.

Budowa zdania w Present Perfect

Umiejętność budowania zdań w czasie Present Perfect jest kluczowa dla jego poprawnego użycia.

Zdanie twierdzące

Podstawowe zdanie twierdzące w tym czasie składa się z podmiotu (subject), czasownika posiłkowego 'have’ lub 'has’ (w zależności od osoby) oraz głównego czasownika w formie Past Participle (to tzw. trzecia forma czasownika).

Na przykład:

• „I have eaten breakfast.” (Zjadłem śniadanie.) Tutaj „I” to podmiot, „have” to czasownik posiłkowy, a „eaten” to Past Participle czasownika „eat”.
• „She has finished her work.” (Skończyła swoją pracę.) „She” to podmiot, „has” to czasownik posiłkowy, a „finished” to Past Participle czasownika „finish”.

Zdania pytające

Do tworzenia pytań w czasie Present Perfect stosujemy twz. inwersję.

Jest to zamiana miejscami podmiotu zdania i czasownika posiłkowego.

W pytaniach w czasie Present Perfect umieszczamy czasownik posiłkowy 'have’ lub 'has’ przed podmiotem.

Następnie dodajemy czasownik główny w formie Past Participle.

Na przykład:

• „Have you finished your homework?” (Czy skończyłeś swoją pracę domową?)
• „Has she been to London?” (Czy ona była w Londynie?)

Zdania przeczące

Aby utworzyć zdanie przeczące, dodajemy partykułę przeczącą 'not’ po czasowniku posiłkowym 'have’ lub 'has’.

Reszta zdania pozostaje bez zmian.

Na przykład:

• „I have not (haven’t) seen that movie.” (Nie widziałem tego filmu.)
• „They have not (haven’t) been to Italy.” (Oni nie byli we Włoszech.)

’For’ versus 'since’ w Present Perfect

W języku angielskim niektóre czasy gramatyczne występują z charakterystycznymi słowami. Ich obecność wskazuje, w jakim czasie dane zdanie jest lub powinno być.

To tzw. signal words.

Dla Present Perfect są to min. słowa ‘for’ i ‘since’ użyte w kontekście określenia czasu trwania jakiegoś działania lub stanu.

Ale ich rola w użyciu tego czasu nie ogranicza się do sygnalizowania określonej struktury gramatycznej.

Odgrywają one dużą rolę właśnie definiując ramy czasowe tego, co zdanie opisuje.

I sprawiają czasem problem, które z nich użyć.

W czasie Present Perfect, słowa 'for’ i 'since’ są używane do określania czasu trwania czynności.

‘For’ jest używane, gdy mówimy o długości trwania czynności, bez względu na jej początek.

Na przykład: „I have lived here for five years.” (Mieszkam tutaj od pięciu lat.) – skupiamy się na długości trwania tego stanu, czyli pięciu latach.

‘Since’ wskazuje na konkretny moment w czasie, w którym lub od którego coś się zaczęło.

Na przykład: „She has been a teacher since 2010.” (Ona jest nauczycielką od 2010 roku.) – podkreśla się tu moment rozpoczęcia pracy jako nauczyciel, czyli rok 2010.

Rozróżnienie między 'for’ i 'since’ jest kluczowe dla prawidłowego użycia Present Perfect, gdy chcemy mówić o czasie trwania czynności.

Inne słowa kluczowe w Present Perfect

Oprócz ‘for’ i ‘since’, z czasem Present Perfect występują inne kluczowe słowa (signal words).

Jeśli chcesz zdaniu nadać znaczenie reprezentowane przez te słowa, od gramatycznej strony użyj czasu Present Perfect.

Oto słowa występujące z czasem Present Perfect:

1. Never – używane do wyrażania, że coś nigdy się nie wydarzyło. Na przykład: „I have never been to Australia.” (Nigdy nie byłem w Australii.) Uwaga: 'Never’ może występować także z czasem Present Simple, jak w zdaniu „I never trust strangers.” (Nigdy nie wierzę obcym). Zwróć jednak uwagę na jasne rozgraniczenie czasowe tego, co opisuje zdanie. 'Never’ z Present Perfect wskazuje na coś, co nigdy nie wydarzyło się w przeszłości, 'never’ z Present Simple odnosi się do czegoś, co dzieje się cały czas, czyli w sumie w szeroko rozumianej teraźniejszości.
2. Ever – często stosowane w pytaniach, by zapytać o jakiekolwiek doświadczenie. Na przykład: „Have you ever seen a shooting star?” (Czy kiedykolwiek widziałeś spadającą gwiazdę?)
3. Already – wskazuje na to, że coś się już wydarzyło, często wcześniej niż się spodziewano. Na przykład: „She has already completed the report.” (Ona już ukończyła raport.)
4. Just – używane do wskazania, że coś wydarzyło się niedawno lub właśnie się wydarzyło. Na przykład: „I have just finished my lunch.” (Właśnie skończyłem lunch.)
5. Yet – zazwyczaj umieszczane na końcu zdania przeczącego lub pytania, wskazujące na to, że coś jeszcze się nie wydarzyło. Na przykład: „Has he arrived yet?” (Czy on już przybył?), „I haven’t seen the movie yet.” (Jeszcze nie widziałem tego filmu.)

Zwróć uwagę, jak te zdania odnoszą się do czegoś, co miało (lub nie) miejsce w przeszłości oraz jaki ma to wpływ na teraźniejszość.

Present Perfect: typowe błędy i jak ich unikać

Podczas używania czasu Present Perfect, pojawia się kilka typowych błędów, które warto znać, by ich unikać:

1. Błąd w użyciu czasowników posiłkowych: Częstym błędem jest zamiana 'have’ na 'has’ lub odwrotnie. Pamiętaj, że 'have’ używamy z 'I’, 'you’, 'we’, 'they’, a 'has’ z 'he’, 'she’, 'it’ oraz z rzeczownikami.
   1. Nieprawidłowo: „He have seen the movie.” (On widział ten film.)
   2. Prawidłowo: „He has seen the movie.” (On widział ten film.)
2. Niepoprawne użycie formy Past Participle (zwłaszcza w przypadku czasowników nieregularnych): Używaj zawsze poprawnej formy czasownika, na przykład: 'eaten’, 'gone’, 'seen’, a nie 'eated’, 'goed’, 'saw’.
   1. Nieprawidłowo: „They have went to the park.” (Oni poszli do parku.)
   2. Prawidłowo: „They have gone to the park.” (Oni poszli do parku.)
3. Mylenie Present Perfect z Past Simple: Pamiętaj, że Present Perfect łączy przeszłość z teraźniejszością, podczas gdy Past Simple odnosi się tylko do przeszłości.
   1. Nieprawidłowo (Past Simple, gdy potrzebny Present Perfect): „I did my homework.” (Zrobiłem moją pracę domową.) – jeśli chcemy podkreślić skutek na teraz.
   2. Prawidłowo: „I have done my homework.” (Zrobiłem moją pracę domową.)
4. Mylenie ‘for’ i ‘since’: Używaj ‘for’, gdy mówisz o okresie czasu, w którym (jak długo) coś trwa i ‘since’, gdy mówisz o punkcie początkowym obecnego działania lub stanu.
   1. Nieprawidłowo: „I have lived here since five years.” (Mieszkam tutaj od pięciu lat.)
   2. Prawidłowo: „I have lived here for five years.” (Mieszkam tutaj od pięciu lat.)

Podsumowanie

Ze względu na brak bezpośredniego odpowiednika w języku polskim, czas Present Perfect może sprawiać kłopot osobom uczącym się angielskiego (zwłaszcza na początku).

Jeśli jest tak w Twoim przpadku, zapamiętaj te najważniejsze rzeczy dotyczące tego czasu:

• Czas Present Perfect opisuje coś, co miało miejsce lub zaczęło się w przeszłość, ale ma związek z teraźniejszością lub wpływ na nią
• Podstawowa zdanie w czasie Present Perfect składa się z podmiotu, czasownika posiłkowego have (w odpowiedniej formie) oraz past participle (trzeciej formy czasownika).
• Zdanie pytające tworzy się przez inwersję (zamiana miejscami podmiotu i czasownika posiłkowego), a zdania przeczące przez dodanie ‘not’ po czasowniku posiłkowym ‘have’
• Słowa specjalne występujące z czasem Present Perfect (i wskazujące, że należy go użyć) to 'for’ (kiedy chcesz opisać jak długo coś trwa), ‘since’ (kiedy chcesz opisać, od kiedy coś trwa) oraz 'never’, 'ever’, 'already’, 'just’ i 'yet’.

Dobrego angielskiego

Marcin

P.S. Jeśli chcesz przećwiczyć tworzenie i używanie czasu Present Perfect, polecam tę stronę. Przewiń ją do sekcji „Tenses – Present Perfect”