Czym są czasowniki modalne (modal verbs) w języku angielskim?
Czasowniki modalne w języku angielskim to specyficzna grupa czasowników, którą charakteryzują dwie cechy:
- Znaczeniowo, czasowniki modalne zmieniają znaczenie zdania, w którym są użyte.
- Gramatycznie, czasowniki modalne w zdaniu zachowują inaczej niż inne czasowniki.
Jako grupa, czasowniki modalne nie mają wspólnego znaczenia. Mają jednak wspólną funkcję w zdaniu.
Ta funkcja to modyfikacja znaczenia czasownika, przed którym występują. Przykłady takiego wpływu na treść zdania znajdziesz poniżej.
W tym wpisie poznasz czasowniki modalne na dwóch poziomach:
Po pierwsze, co każdy z nich znaczy i jak jego użycie zmienia znaczenie czasownika i całego zdania.
Po drugie, jak poprawnie użyć czasowniki modalne w zdaniu.
Czasowniki modalne w języku angielskim
W języku angielskim występuje dziewięć czasowników modalnych:
- Can
- Could
- May
- Might
- Must
- Shall
- Should
- Will
- Would
Ich znaczenie poznasz za chwilę.
Do czasowników modalnych zalicza się także czasownik ought to. Ought to, używany rzadko i raczej w formalnych sytuacjach, jest synonimem czasownika should.
Czasownikiem semi-modalnym, tj. takim, który może funkcjonować jako czasownik modalny lub jako czasownik główny, jest dare, który oznacza śmieć, mieć czelność.
Jak czasowniki modalne zmieniają znaczenie zdania?
Czasowniki modalne są używane, aby zmodyfikować znaczenie zdania. Są one tylko znaczeniowym dodatkiem do zdania, które może istnieć bez nich.
W poniższej tabeli zobaczysz, jak użycie poszczególnych czasowników modalnych wpływa na znaczenie zdania.
Zwróć uwagę na fakt, że ten sam czasownik modalny może modyfikować zdania na różne sposoby, w zależności od intencji osoby mówiącej.
Uwaga! Drive w zależności od kontekstu może oznaczać prowadzić samochód lub (po)jechać samochodem.
| Zdanie angielskie | Zdanie polskie | Opis modyfikacji znaczeniowej wynikającej z użycia czasownika modalnego |
| I drive a car. | Prowadzę samochód. | To zdanie bazowe, które jest zwykłym stwierdzeniem faktu, że prowadzę samochód lub jadę samochodem. Zdanie jest w czasie Present Simple, co sugeruje, że może chodzić o zwyczajową, powtarzalną czynność jazdy samochodem, np. w odpowiedzi na pytanie: „W jaki sposób codziennie dostajesz się do pracy?” |
| I can drive a car. | Potrafię prowadzić samochód. | Użycie czasownika modalnego can modyfikuje znaczenie zdania. Teraz zdanie komunikuje umiejętność prowadzenia samochodu. |
| I can drive a car. | Mogę pojechać samochodem. | W tym przypadku czasownik modalny can nadaje zdaniu znaczenie możliwości lub wyboru. Na przykład, zamiast pojechać gdzieś pociągiem, mogę pojechać samochodem. |
| I could drive a car. | Potrafiłem prowadzić samochód. | Ponieważ could jest formą czasu przeszłego czasownika can, w tym zdaniu chodzi tu o umiejętność prowadzenia samochodu w przeszłości, np. gdy kierowca-senior wspomina czasy młodości. |
| I could drive a car. | Mogłem pojechać samochodem. | Analogicznie, ponieważ could jest formą czasu przeszłego czasownika can, w tym przypadku chodzi tu o możliwość lub wybór jazdy samochodem w przeszłości. Na przykład, kilkadziesiąt lat temu mogłem pojechać gdzieś samochodem, bo miałem samochód i istniała droga, po której mogłem nim pojechać. |
| I could drive a car. | Mógłbym pojechać samochodem. Mógłbym poprowadzić samochód. | W tym przypadku, could wprowadza w zdaniu tryb przypuszczający czasu teraźniejszego. Wydźwięk zdania jest hipotetyczny (przypuszczający, warunkowy). Na przykład, przypuszczam, że mógłbym pojechać samochodem (jest to jedna z opcji transportu), ale nie wiem jeszcze, czym pojadę. W drugim znaczeniu czasownika could (umiejętność), przypuszczam, że mógłby (potrafiłbym, byłbym w stanie) poprowadzić samochód (np. bolid formuły 1), ale w sumie tego nie wiadomo. |
| Could you drive a car? | Czy mógłbyś pojechać samochodem? Czy mógłbyś poprowadzić samochód? | Zdania pytające z could są grzeczną prośbą. To nadal forma trybu przypuszczającego czasu teraźniejszego. Pytania te funkcjonują podobnie do języka polskiego. |
| I may drive a car. | Mogę prowadzić samochód. Mogę pojechać samochodem. | May oznacza pozwolenie na prowadzenie samochodu lub pojechanie samochodem. Mogę prowadzić samochód, ponieważ mam prawo jazdy lub mogę pojechać samochodem, ponieważ mam pozwolenie właściciela. |
| I may drive a car. | Mogę pojechać samochodem. | W tym przypadku may oznacza możliwość (podobnie do czasownika modalnego can). Na przykład, z wielu opcji transportu, mogę wybrać samochód. W tym znaczeniu częściej spotykanym czasownikiem modalnym jest jednak can. |
| I might drive a car. | Mogłem pojechać samochodem. | Might to czas przeszły czasownika modalnego may. Chodzi tu o pozwolenie lub możliwość jazdy samochodem w przeszłości. |
| I might drive a car. | Mógłbym pojechać samochodem. | Might także wprowadza tryb przypuszczający czasu teraźniejszego dotyczący pozwolenia lub możliwości. Zdanie to oznacza, że mogę skorzystać w opcji jazdy samochodem, ale nie wiadomo, co finalnie zrobię. |
| I must drive a car. | Muszę pojechać samochodem. | Must oznacza przymus lub zobowiązanie. Musze pojechać samochodem, ponieważ nie mam innej opcji lub ponieważ tak właśnie zdecydowałem. |
| I shall drive a car. | Pojadę samochodem. | Shall podkreśla wolę, decyzję lub determinację mówiącego. Shall jest rzadko używane, a w podanym zdaniu prędzej znajdzie się czasownik modalny will. |
| Shall I drive a car? | Czy mam pojechać samochodem? | Shall I…? to grzeczne pytanie, którym możesz zapytać o preferencje lub wolę osoby, z którą rozmawiasz. Wyrażenie to jest rzadko używane i jest zastępowane przez Should I…? lub Can I…? |
| I should drive a car. | Powinienem pojechać samochodem. | Should wskazuje na powinność. W tym przypadku, np. na wybór samochodu zamiast innego środka transportu. |
| I will drive a car. | Pojadę samochodem. | Użycie will wskazuje na czas przyszły. Czasownik modalny will może także podkreślać decyzję podjętą przez mówiącego. |
| I would drive a car. | Pojechałbym samochodem. | Analogicznie do could i might, would wprowadza tryb warunkowy czasu teraźniejszego. Zdanie oznacza, że jazda samochodem jest hipotetyczną opcją. Na przykład, pojechałbym samochodem, gdybym go miał. |
| Would you drive a car? | Czy poprowadziłbyś samochód? | Tak, jak w przypadku could, would użyte w pytaniu oznacza grzeczną prośbę. Na przykład, wpiłem piwo do kolacji i uprzejmie proszę kogoś, aby poprowadził samochód zamiast mnie. |
Jak używać czasowników modalnych w zdaniu?
Używanie czasowników modalnych w zdaniu nie jest skomplikowane. Wystarczy pamiętać o kilku prostych i ważnych regułach.
Jednakowa forma czasowników modalnych w zdaniu
Czasowniki modalne mają taką samą formę dla wszystkich osób w liczbie pojedynczej i mnogiej.
Oznacza to, że czasowniki modalne nie przyjmują końcówki -s w trzeciej osobie liczby pojedynczej czasu Present Simple.
Co więcej, w zdaniach z czasownikami modalnymi, końcówka -s znika także z czasownika głównego.
(Ja) Jadę samochodem. (On) jedzie samochodem.
(Ja) mogę pojechać samochodem. (On) Może pojechać samochodem.
Bezokolicznik w formie bazowej (bez to) po czasowniku modalnym
Po czasowniku modalnym użytym w zdaniu występuje czasownik w formie bazowego bezokolicznika (bare infinitive) (tj. bezokolicznik bez to)
Muszę nauczyć się angielskiego.
Powinien już pójść.
Mogliby być bardziej ostrożni.
Wyjątkiem od tej reguły są krótkie odpowiedzi na pytania. Wtedy, podobnie do czasowników posiłkowych, czasowniki modalne występują bez czasownika głównego (który kontekstowo został określony w pytaniu).
Can you speak English? Yes, I can. Would you clean up the table? Yes, I would. Should I talk to him? No, you shouldn’t.Czasownik modalny + not w zdaniach przeczących
Forma negatywna czasowników modalnych powstaje poprzez dodanie po czasowniku modalnym słowa not. Czasownik główny pozostaje bez zmian.
Nie mogę już tego wytrzymać.
Uwaga! Cannot to jedyny czasownik modalny, w którym czasownik i partykuła przecząca not są pisane łącznie.
Nie ufałbym mu.
Nie możesz zostawiać swojego bagażu bez opieki na lotnisku.
Uwaga! Chociaż skrócona forma mayn’t (may not) jest poprawna, jest jednak używana rzadko (jeśli w ogóle).
Wyjątkiem przy tworzeniu formy negatywnej jest czasownik modalny must. Wprawdzie wyrażenie must not istnieje, jednak oznacza ono nie wolno. Aby wyrazić brak przymusu, przeczeniem czasownika must jest need not (needn’t).
Muszę przeczytać tę książkę.
Nie wolno mi czytać tej książki.
Nie muszę czytać tej książki.
Zdania pytające czasowników modalnych tworzone przez inwersję
Zdanie pytające zawierające czasownik modalny tworzy się przez inwersję, tj. zamianę miejscami podmiotu zdania i czasownika modalnego. Reszta zdania pozostaje bez zmian.
Czy (ty) możesz tam być o drugiej?
Czy (oni) powinni tym się przejmować?
Czy (ty) mógłbyś ściszyć muzykę?
Czasowniki modalne w czasie teraźniejszym, przeszłym i przyszłym
Ostatnim charakterystycznym elementem grupy czasowników modalnych jest sposób ich funkcjonowania w określonym czasie gramatycznym.
Każdy z czasowników modalnych jest związany z określonym czasem: teraźniejszym (np. can), przeszłym (np. could) lub przyszłym (np. will).
W przeciwieństwie do czasowników głównych, czasowniki modalne nie zmieniają formy przy zmianie czasu zdania, czyli np. nie przyjmują końców -ed w czasie przeszły i nie będą formować czasu przyszłego przy użyciu will.
Jeżeli chcesz nadać zdaniu odcień znaczeniowego czasownika modalnego w innym, niż przypisanym mu czasie, musisz użyć albo innego czasownika modalnego (np. could zamiast can w czasie przeszłym), albo zupełnie innego wyrażenia, które będzie „odmienialne” w czasie (np. to be allowed to zamiast may w czasie przyszłym).
Szczegóły, jak poszczególne czasowniki modalne funkcjonują w czasach teraźniejszym, przeszłym i przyszłym to już temat na inny wpis.
Angielskie czasowniki modalne trzeba znać. Są często używane, aby nadać zdaniu odpowiednie znaczenie oraz, dla poprawności, wymagają specjalnego traktowania gramatycznego.
Obie te kwestie nie są już teraz dla Ciebie obce.
Dobrego angielskiego
Marcin
PS. na blogu znajdziesz osobny wpis o czasowniku modalnym must i jego synonimie-nie-synonimie have to. Warto wiedzieć, kiedy użyć którego wyrażenia.